ذكر
العبد يكون
بين اثنين
فيعتق أحدهما
نصيبه
واختلاف
ألفاظ
الناقلين
لخبر عبد الله
بن عمر في ذلك
9- iki Kişinin Ortak
Malı Olan Bir Köle'nin Ortaklardan Biri Tarafmdan Azat Edilmesi
أخبرنا هناد
بن السري عن
أبي الأحوص عن
عبد العزيز عن
حبيب بن أبي
ثابت عن بن
عمر قال قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من أعتق
شقصا له في
عبد ضمن لأصحابه
أنصباءهم
[-: 4917 :-] ibn Ömer,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi bir köledeki hissesini
azat ettiği zaman (kölenin tamamen azat olması için) diğer ortaklarının
hisselerini de onlara ödemekle sorumlu olur" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 6683.
4921 ile 4926.
hadislerin tahriclerine bakınız.
أخبرنا هلال
بن العلاء قال
ثنا حسين بن
عياش قال ثنا
زهير قال ثنا
عبد العزيز بن
رافع عن عمرو
بن دينار وابن
أبي مليكة عن
بن عمر قلت عن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال نعم
قال من أعتق
عتاقة فيها شرك
فتمام عتقه
على الذي عتقه
[-: 4918 :-] Abdulazıı
b. Rufey', Amr b. Dinar ile ibn Ebi Müleyke'den, ibn Ömer'in: "Ortakların
malı olan bir köledeki hissesini azat eden kişi, kölenin kalan kısmının azat
edilmesinden de sorumlu tutulur" dediğini bildirir.
Ravi Züheyr der ki:
Abdulazız'e: "ibn Ömer bunu Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in
sözü olarak aktardı, değil mi?" diye sorduğumda: "Evet!"
karşılığını verdi.
Tuhfe: 7280.
4921 ile 4926.
hadislerin tahriclerine bakınız.
[-: 4919 :-] Abdulaziz b. Rufey',
Mekke ahalisinden bazı ihtiyarlardan, onlar da ibn Ömer'den, o da Nebi (sallallahu
aleyhi ve sellem)'den bir öncekinin aynısını rivayet eder.
Tuhfe: 8599.
Dikkat: Tuhe'de Feraiz
bölümünde yer almıştır ancak Feraiz bölümünde buna uygun bir başlık
göremediğimiz için bu başlık altında zikrettik.
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا داود
بن عبد الرحمن
قال ثنا عمرو
بن دينار عن
عبد الله بن
عمر قال سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول من
كان له عبد
بينه وبين آخر
فأعتق نصيبه
فإنه يقوم
عليه فيعتقه
[-: 4920 :-] Abdullah
b. Ömer, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi biriyle
ortaklı olduğu bir köledeki payını azat ederse, kalan kısmın bedelinin ödenip
(kölenin tamamen) azat edilmesi de onun sorumluluğunda olur" buyurduğunu
bildirir .
4926. hadisin
tahricine bakınız. - Tuhfe: 7363.
Diğer tahric: Tahavi,
Şerh Müşkili'l-Asar (5372)
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا سفيان
عن عمرو عن
سالم عن أبيه
أن النبي صلى
الله عليه
وسلم قال إذا
كان عبد بين
اثنين فأعتق
أحدهما نصيبه فإن
كان موسرا
فإنه يقوم
عليه قيمة لا
وكس ولا شطط
ثم يعتق
[-: 4921 :-] Salim,
babasından (ibn Ömer'den), Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "İki
kişinin ortak malı olan bir kölede ortaklardan birinin kendi payını azat etmesi
durumunda, azat eden kişinin maddi durumu iyi ise kölenin kalan kısmı için az
veya çok olmamak şartı ile bir değer biçilir ve kendi payını azat eden kişi bu
bedeli diğer ortağına ödeyip köle (tamamen) azat edilir" buyurduğunu
bildirir.
4917, 4922, 4923 ve
4924. hadislerin tahriclerine bakınız. - Tuhfe: 6788.
Diğer tahric: Buhari
(2521), Müslim 3/1287 (50, 51), Ebu Davud (3946, 3947), Tirmizi (1347), Ahmed,
Müsned (4589) ve Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5365, 5366, 5367)
أخبرنا
إسحاق بن
إبراهيم قال
أنا سفيان عن
عمرو أنه سمع
سالم بن عبد
الله بن عمر
يحدث عن بن عمر
عن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قال إذا كان
العبد بين
اثنين فأعتق
أحدهما نصيبه فإن
كان موسرا فإن
عليه قيمة عدل
لا وكس ولا شطط
فيعطي صاحبه
ويعتق
[-: 4922 :-] ibn Ömer,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "İki kişinin ortak malı olan
bir kölede ortaklardan birinin kendi payını azat etmesi durumunda, bu ortağın
eğer maddi durumu iyi ise az veya çok olmamak şartı ile köleye emsalleri gibi
normal değer biçilir ve bu bedeli diğer ortağına ödeyip köle azat edilir"
buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 6788 .
Diğer tahric: Buhari
(2521), Müslim 3/1287 (50, 51), Ebu Davud (3946, 3947), Tirmizi (1347), Ahmed,
Müsned (4589) ve Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5365, 5366, 5367)
أخبرنا نوح
بن حبيب قال
ثنا عبد
الرزاق قال أنا
معمر عن
الزهري عن
سالم عن أبيه
أن النبي صلى
الله عليه
وسلم قال من
أعتق شركا له
في عبد أتم ما
بقي في ماله
إذا كان له
مال يبلغ ثمن
العبد
[-: 4923 :-] Salim,
babasından (ibn Ömer'den), Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi
ortağı olduğu bir köledeki payını azat ettiği zaman, şayet kölenin bedeli kadar
malı bulunuyorsa kalan kısmı da ortağına ödeyip köleyi azat eder" buyurduğunu
bildirir.
6251. hadiste de
tekrar gelecektir. - Mücteba: 7/319;
Tuhfe: 6935.
Diğer tahric: Buhari
(2521), Müslim 3/1287 (50, 51), Ebu Davud (3946, 3947), Tirmizi (1347), Ahmed,
Müsned (4589) ve Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5365, 5366, 5367)
أخبرنا
إسحاق بن
إبراهيم قال
أنا عبد
الرزاق قال
ثنا معمر عن
الزهري عن
سالم عن أبيه
عن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قال من
أعتق شركا في
مملوك أقيم ما
بقي في ماله
قال الزهري إن
كان له مال
يبلغ ثمنه
[-: 4924 :-] Zühri,
Salim'den, o da babasından, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi
ortağı olduğu bir köledeki hissesini azat ettiği zaman kalan kısmını da kendi
malından ödemekle sorumlu olur" buyurduğunu bildirir.
Zühri der ki: Tabii ki,
azat eden kişinin, kölenin bedeli kadar malı bulunuyarsa bundan sorumlu
tutulur.
Tuhfe: 6935.
Diğer tahric: Buhari
(2521), Müslim 3/1287 (50, 51), Ebu Davud (3946, 3947), Tirmizi (1347), Ahmed,
Müsned (4589) ve Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5365, 5366, 5367)
أخبرنا عبدة
بن عبد الله
الصفار
البصري قال أنا
سويد قال ثنا
زهير قال ثنا
عبيد الله عن
نافع عن بن
عمر قال قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من أعتق شيئا
من مملوك
فعليه عتقه
كله إن كان له
مال يبلغ ثمنه
فإن لم يكن له
مال عتق منه
نصيبه
[-: 4925 :-] ibn Ömer,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir
köledeki hissesini azat ettiği zaman, eğer kölenin bedeli kadar malı varsa
kalan kısmını da kendi malından ödemekle sorumlu olur. Ancak malı yoksa, köle
üzerinde sadece kendi hissesini azat eder" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 7892.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرني علي
بن محمد بن
علي قال ثنا
خالد بن تميم
قال ثنا زائدة
قال ثنا عبيد
الله عن نافع
عن بن عمر عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال من أعتق
شركا في عبد
فقد أعتق كله
إن كان الذي
أعتق نصيبه من
المال ما يبلغ
ثمنه يقام في
ماله قيمة عدل
فإن لم يكن له
مال عتق منه
ما عتق
[-: 4926 :-] ibn Ömer,
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir köledeki
hissesini azat ettiği zaman kölenin kalan kısmını da ödeyip azat eder.
Hissesini azat eden kişinin malı kölenin değeri kadar çıkıyorsa, köleye
emsalleri gibi bir değer biçilir (ve kalan kısmını diğer ortağına öder). Ancak
malı yoksa olduğu kadarıyla köleden bir miktarı azat eder" buyurduğunu
bildirir.
Tuhfe: 7890.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا
إسماعيل بن
مسعود قال ثنا
خالد بن
الحارث قال
ثنا عبيد الله
عن نافع عن
عبد الله بن
عمر أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
من كان له
شركة في عبد
فأعتقه فقد عتق
فإن كان له
مال يقوم عليه
قيمة عدل في
ماله وإن لم
يكن له مال
فقد عتق منه
ما عتق
[-: 4927 :-] Abdullah
b. Ömer, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu
bir köledeki hissesini azat ettiği zaman, kölenin kalan kısmını da ödeyip azat
eder. Hissesini azat eden kişinin malı kölenin değeri kadar çıkıyorsa, köleye
benzerleri gibi bir değer biçilir ve kalan kısım bu malından ödenir. Ancak malı
yoksa, olduğu kadarıyla köleden bir miktarı azat eder" buyurduğunu
bildirir.
Tuhfe: 7887.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا عبيد
الله بن سعيد
قال ثنا يحيى
عن عبيد الله
عن نافع عن بن
عمر عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال من
أعتق شركا له
في عبد فقد
عتق كله فإن
كان الذي أعتق
نصيبه من
المال ما يبلغ
ثمنه فعليه
عتقه قال كذا
قال يحيى بلا
شك
[-: 4928 :-] ibn Ömer,
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir köledeki
hissesini azat ettiği zaman kölenin kalan kısmını da ödeyip azat eder.
Hissesini azat eden kişinin kölenin değeri kadar malı varsa kalan kısmı
ortağına ödeyip köleyi tamamen azat etmekle sorumlu olur" buyurduğunu
bildirir.
Ravi der ki: Yahya
tereddütsüz bir şekilde böyle nakletti.
Tuhfe: 8213.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا عمرو
بن علي قال
أنا يحيى عن
عبيد الله قال
أخبرني نافع
عن بن عمر عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال من
أعتق شركا له
في مملوك فقد
عتق فإن كان
له من المال
ما يبلغ ثمنه
فهو عتيق من
ماله
[-: 4929 :-] ibn Ömer,
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir köledeki
hissesini azat ettiği zaman, kölenin değeri kadar malı varsa (kalan kısmı
ortağına ödeyip) köleyi azat etmekle sorumlu olur ve bu malıyla köle tamamen
azat edilir" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 8213.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا عمرو
بن علي قال
أنا بشر عن
عبيد الله عن
نافع عن بن
عمر قال قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم من أعتق
شركا في عبد
فقد أعتق كله
إن كان الذي
أعتق نصيبه من
المال ما يبلغ
ثمنه يقام
عليه قيمة عدل
فيدفع إلى
شركائه
أنصباءهم
ويخلي سبيله
[-: 4930 :-] ibn Ömer,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir
köledeki hissesini azat ettiği zaman, eğer kölenin bedeli kadar malı varsa
kalan kısmını da kendi malından ödemekle sorumlu olur. Bu şekilde malından,
diğer ortaklara kölede kalan diğer hisselerin bedelini verip köleyi serbest
bırakır" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 7813.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرني محمد
بن وهب قال
أنا محمد بن
سلمة قال حدثني
أبو عبد
الرحيم قال حدثني
زيد عن عمر بن
نافع وعبيد
الله بن عمر
ومحمد بن
عجلان عن نافع
عن عبد الله
بن عمر قال قال
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أيما رجل
كان له شرك في
عبد فأعتق
نصيبه منه وله
مال ما يبلغ
قيمة أنصباء
شركائه فإنه
يضمن لشركائه
أنصباءهم
ويعتق العبد
[-: 4931 :-] Abdullah
b. Ömer, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu
köledeki hissesini azat ettiği zaman, şayet diğer ortakların da hisselerini
ödeyebilecek kadar malı varsa, ortaklara köledeki hisselerinin bedelini ödemeyi
garanti eder ve köleyi tamamen özgür kılar" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 7893.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا
قتيبة بن سعيد
قال ثنا الليث
عن نافع عن بن
عمر أنه قال
سمعت رسول
الله صلى الله
عليه وسلم
يقول أيما
مملوك كان بين
شركاء فأعتق أحدهما
نصيبه فإنه
يقام في مال الذي
أعتق قيمة عدل
فيعتق إن بلغ
ذلك ماله
[-: 4932 :-] ibn Ömer,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu köledeki
hissesini azat ettiği zaman köreye benzerleri gibi bir değer biçilir ve onu
azat eden kişinin malı bu bedeli karşılıyorsa (diğer ortaklara paylarını öder
ve), köleyi tamamen azat eder" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 8283.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا محمد
بن يحيى عن
عبد الأعلى ثم
ذكر كلمة
معناها حدثنا
سعيد عن أيوب
عن نافع عن بن
عمر أن نبي
الله صلى الله
عليه وسلم قال
من أعتق نصيبا
له في مملوك
فكان له من
المال قدر
ثمنه فعليه أن
يعتقه كله
[-: 4933 :-] ibn Ömer,
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir köledeki
payını azat ettiği zaman şayet kölenin tüm bedelini ödeyecek kadar malı varsa,
bu durumda (diğer ortaklara paylarını vererek) kölenin tamamını azat etmekle
sorumlu olur" buyurduğunu bildirir .
Tuhfe: 7511.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا عمرو
بن علي قال
ثنا يزيد بن
زريع قال ثنا
أيوب عن نافع
عن بن عمر قال
قال رسول الله
صلى الله عليه
وسلم من أعتق شركا
له في مملوك
فكان له من
المال ما يبلغ
ثمنه بقيمة
العدل فهو
عتيق من ماله
[-: 4934 :-] ibn Ömer,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir
köledeki hissesini azat ettiği zaman, kölenin emsalleri gibi olan değerini
karşılayacak kadar da malı varsa (kalan kısmı ortaklarına ödeyip), köleyi kendi
malından azat eder" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 7511.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا
إسحاق بن
إبراهيم قال
أنا عبد
الوهاب الثقفي
قال ثنا أيوب
عن نافع عن بن
عمر عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال من
أعتق شقصا في
مملوك وكان له
من المال ما
يبلغ ثمنه
بقيمة العدل
فهو عتيق وربما
قال وإن لم
يكن له مال
فقد عتق منه
ما عتق وربما
لم يقله وأكبر
ظني أنه شيء
يقوله نافع من
قبله
[-: 4935 :-] ibn Ömer,
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir köledeki
hissesini azat ettiği zaman, kölenin benzerleri gibi olan değerini karşılayacak
kadar da malı varsa (kalan kısmı ortaklarına ödeyip), köleyi kendi malından
azat eder" buyurduğunu bildirir.
Ravi Eyyub der ki:
Sanırım Nafi' devamen dedi ki: "Şayet malı yoksa malı olduğu kadarıyla
köleden bir miktarı azat eder." Belki de Resulullah (sallallahu aleyhi ve
sellem) bunu dememiştir. Ama zannımca bu son ifade Nafi'nin kendi ifadesidir.
6252. hadiste tekrar
gelecektir. - Tuhfe: 7511.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا عمرو
بن زرارة قال
أنا إسماعيل
عن أيوب عن
نافع عن بن
عمر عن النبي
صلى الله عليه
وسلم قال من
أعتق نصيبا له
أو قال شقصا
أو قال شركا
له في عبد
وكان له من
المال ما يبلغ
ثمنه بقيمة
عدل فهو عتيق
وإلا فقد عتق
ما عتق قال
أيوب وربما قال
نافع هذا في
الحديث وربما
لم يقله فلا
أدري هو في
الحديث أم قال
نافع من قبله
يعني قوله فقد
عتق منه ما
عتق
[-: 4936 :-] ibn Ömer,
Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi bir köledeki hakkını (veya hissesini
veya ortaklıktan payına düşeni) azat ettiği zaman, kölenin emsalleri gibi olan
değerini karşılayacak kadar da malı varsa (kalan kısmı ortaklarına ödeyip),
köleyi azat eder. O kadar malı yoksa da olduğu kadarıyla köleden bir miktarı
azat eder" buyurduğunu bildirir.
Ravi Eyyub der ki:
Nafi', bu son cümleyi (O kadar malı yoksa da olduğu kadarıyla köleden bir
miktarı azat eder) belki de hadisin bir parçası olarak söy)edi ya da kendi
fikrinden söylemiştir, bilmiyorum.
6252. hadiste tekrar
gelecektir. - Tuhfe: 7511.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
الحارث بن
مسكين قراءة
عليه وأنا
أسمع عن بن القاسم
قال حدثني
مالك عن نافع
عن عبد الله
بن عمر أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم قال من أعتق
شركا له في
عبد فكان له
مال ما يبلغ
ثمن العبد قوم
عليه قيمة
العبد فأعطي شركاؤه
حصصهم وعتق
العبد وإلا
فقد عتق منه
ما عتق
[-: 4937 :-] Abdullah
b. Ömer, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu
bir köledeki hissesini azat ettiği zaman, şayet kölenin tüm bedelini ödeyecek
kadar malı varsa, köleye bir değer biçilir ve diğer ortaklara hisselerinin
bedelini ödeyerek köle tamamen azat edilir. Şayet azat eden kişinin o kadar
malı yoksa, olduğu kadarıyla köleden bir miktarı azat eder" . buyurduğunu
bildirir.
Tuhfe: 8328.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا أحمد
بن سليمان قال
ثنا يزيد بن
هارون قال أنا
يحيى بن سعيد
عن نافع أخبره
أن عبد الله
بن عمر كان
يقول قال رسول
الله صلى الله
عليه وسلم من
أعتق نصيبا في
إنسان كلف عتق
ما بقي فإن لم
يكن عنده مال
فقد جاز ما
صنع
[-: 4938 :-] Nafi', ibn
Ömer'den naklen, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı
olduğu köledeki kendi payını azat ettiği zaman köleden kalan kısmı da azat
etmekle sorumlu tutulur. Ancak buna yetecek kadar malı yoksa ettiği kadarıyla
azatlık geçerli sayılır" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 8521.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
أخبرنا حسين
بن منصور قال
ثنا عبد الله
بن نمير قال
ثنا يحيى بن
سعيد عن نافع
عن بن عمر قال
قال رسول الله
صلى الله عليه
وسلم من أعتق
نصيبا له في
إنسان كلف عتق
ما بقي فإن لم
يكن ما يعتقه
جاز ما صنع
[-: 4939 :-] Nafi', ibn
Ömer'den, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu
köledeki kendi payını azat ettiği zaman köleden kalan kısmı da azat etmekle
sorumlu tutulur" buyurduğunu bildirir.
Nafl' der ki: Ancak buna
yetecek kadar malı yoksa, ettiği kadarıyla azatlık geçerli sayılır.
Tuhfe: 8521.
أخبرنا عمرو
بن علي قال
ثنا عبد
الوهاب قال سمعت
يحيى بن سعيد
يقول سمعت
نافعا يحدث عن
عبد الله بن
عمر قال سمعت
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم يقول من
أعتق نصيبا له
في مملوك كلف
ما بقي فأعتقه
وكان نافع
يقول قال يحيى
لا أدري شيئا كان
من قبله يقوله
أم شيء في
الحديث فإن لم
يكن عنده فقد
جاز ما صنع
[-: 4940 :-] Nafi', ibn
Ömer'den, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı.
olduğu köledeki kendi payını azat ettiği zaman, köleden kalan kısmı da azat
etmekle sorumlu tutulur" buyurduğunu bildirir.
Ravi Yahya b. Said der
ki: Nafi' de şöyle derdi: "Ancak buna yetecek kadar malı yoksa ettiği
kadarıyla azatlık geçerli sayılır." Fakat bunu kendi sözü olarak mı, yoksa
hadisten bir parça olarak mı söylediğini bilmiyorum.
Tuhfe: 8522.
Diğer tahric: Buhari
(2506, 2522, 2523, 2524, 2525), Müslim 1501 (47, 48, 49), Ebu Davud (3940,3941,
3942, 3943, 3944, 3945), İbn Mace (2528), Tirmizi (1346), Ahmed, Müsned (397),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5373, 5374, 5375, 5376, 5377, 5378, 5380, 6368) ve
İbn Hibban (4315,4316)
[-: 4941 :-] ibn Ömer, Nebi
(sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı. olduğu bir köledeki payını
azat ettiği zaman şayet malı varsa, kölenin kalan kısmını da ödemekle sorumlu
tutarız" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 8534.
أخبرني عمرو
بن عثمان عن
الوليد عن حفص
وهو بن غيلان
أن سليمان بن
موسى عن نافع
عن بن عمر وعن
عطاء عن جابر
أن رسول الله
صلى الله عليه
وسلم قال من
أعتق عبدا وله
فيه شركاء وله
رفاق يضمن
شركائه بقيمة
ماله من
مشاركتهم
وليس على
العبد شيء
[-: 4942 :-] Cabir,
Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi, ortakları da bulunduğu
bir köledeki kendi payını azat ederse ve kölenin tüm bedelini ödeyecek malı da
varsa, köle tamamen özgür olur. Kendisi de ortaklığa halel getirdiği için diğer
ortaklara kölenin bedelinden kalan kısmı ödeme sorumluluğunu üstlenir. Kölenin
de bu durumda herhangi bir ödeme yapma sorumluluğu yoktur" buyurduğunu
bildirir.
Tuhfe: 7675.
Diğer tahric: Beyhaki (10/276)
ve İbn Hibban (4317)
4921 ile 4926.
hadislerin tahriclerine bakınız.
ذكر اختلاف
ألفاظ
الناقلين خبر
أبي هريرة في ذلك
والاختلاف
على قتادة
أخبرنا هناد
بن السري عن
عبدة بن سعيد
عن قتادة عن
النضر بن أنس
عن بشير بن
نهيك عن أبي
هريرة عن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال من
أعتق نصيبا له
في مملوك
فخلاصه عليه
في ماله إن
كان له مال
فإن لم يكن له
مال قوم ذلك
العبد قيمة
عدل واستسعى
في قيمته
لصاحبه غير
مشقوق عليه
[-: 4943 :-] Ebu
Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi, ortağı olduğu bir
köledeki hissesini azat ettiği zaman, şayet malı yeterli ise kölenin kalan
kısmını da azat etme sorumluluğunu üstlenir. Ancak yeterli malı yoksa, köleye
emsalleri gibi bir değer biçilir ve köleliğinden kalan kısmı ödemesi için bu
kölenin ağır olmayan işlerde çalışmasına izin verilir" buyurduğunu
bildirir.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935,
3936, 3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
4944, 4945, 4946,
4947, 4948 ve 4949. hadislerde tekrar gelecektir.
Hattabi,
Mealimu's-Sünen (4/69) der ki: Nakil alimlerinin çoğu metindeki "Ağır
olmayan işlerde çalışmasına izin verilir" cümlesinin Nebi (s.a.v.)'e
değil, ravi Katade'ye ait olduğunu ifade etmişlerdir.
أخبرنا نصر
بن علي بن نصر
قال أنا يزيد
وهو بن زريع
قال ثنا سعيد
عن قتادة عن
النضر بن أنس
عن بشير بن
نهيك عن أبي
هريرة أن
النبي صلى الله
عليه وسلم قال
من أعتق شقصا
له في مملوك
فعليه خلاصه
في ماله إن
كان له مال
وإلا قوم
المملوك قيمة
عدل واستسعى
غير مشقوق
عليه
[-: 4944 :-] Ebu
Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir
köledeki payım azat ettiği zaman şayet malı yeterli ise kölenin kalan kısmının
azat edilmesi yine kendi sorumluluğunda olur. Ancak yeterli malı yoksa, köleye
benzerleri gibi bir değer biçilir ve köleliğinden kalan kısmı ödemesi için bu
kölenin ağır olmayan işlerde çalışmasına izin verilir" buyurduğunu
bildirir.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935,
3936, 3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
أخبرنا
المؤمل بن
هشام البصري
قال ثنا إسماعيل
عن سعيد عن
قتادة عن
النضر بن أنس
عن بشير بن
نهيك عن أبي
هريرة عن
النبي صلى
الله عليه وسلم
قال من أعتق
شقصا في عبد
فخلاصه من
ماله إن كان
له مال فإن لم
يكن له مال استسعى
العبد غير
مشقوق عليه
[-: 4945 :-] Ebu
Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi, ortağı olduğu bir
köledeki hissesini azat ettiği zaman şayet malı yeterli ise kölenin kalan
kısmını da azat etme sorumluluğunu üstlenir. Ancak yeterli malı yoksa
köleliğinden kalan kısmı ödemesi için bu kölenin ağır olmayan işlerde
çalışmasına izin verilir" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935,
3936, 3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
أخبرنا محمد
بن عبد الله
بن المبارك
قال ثنا أبو
هشام قال ثنا
أبان قال ثنا
قتادة قال أنا
النضر بن أنس
عن بشير بن
نهيك عن أبي
هريرة أن رسول
الله صلى الله
عليه وسلم قال
من أعتق شقصا
له في عبد فإن
عليه أن يعتق
بقيته إن كان
له مال وإلا
استسعى العبد
غير مشقوق عليه
[-: 4946 :-] Ebu
Hureyre, Resulullah (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi, ortağı olduğu
bir köledeki hissesini azat ettiği zaman şayet malı yeterli ise kölenin kalan
kısmını da azat etme sorumluluğunu üstlenir. Ancak yeterli malı yoksa
köleliğinden kalan kısmı ödemesi için bu kölenin ağır olmayan işlerde
çalışmasına izin verilir" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935,
3936, 3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
أخبرنا محمد
بن المثنى
ومحمد بن بشار
قالا ثنا محمد
قال ثنا شعبة
عن قتادة عن
النضر بن أنس عن
بشير بن نهيك
عن أبي هريرة
عن النبي صلى
الله عليه
وسلم في
المملوك بين
الرجلين فيعتق
أحدهما نصيبه
قال يضمن
[-: 4947 :-] Ebu
Hureyre der ki: iki kişinin ortak malı olan bir kölede, ortaklardan birinin
kendi hissesini azat etmesi konusunda Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem):
"(Onu azat eden kişi) kalan kısmın da azat edilmesi sorumluluğunu
üstlenir" bUyurdu.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935, 3936,
3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
أخبرنا محمد
بن إسماعيل بن
إبراهيم قال
ثنا أبو عامر
عن هشام عن قتادة
عن بشير بن
نهيك عن أبي
هريرة أن
النبي صلى
الله عليه
وسلم قال من
أعتق نصيبا له
في مملوك عتق
من ماله إن
كان له مال
[-: 4948 :-] Ebu
Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir
köledeki kendi hissesini azat ettiği zaman yeterli malı (parası) varsa, bu
maldan kölenin kalan kısmı da azat edilir" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935,
3936, 3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
أخبرنا محمد
بن المثنى قال
ثنا معاذ بن
هشام قال
حدثني أبي عن
قتادة عن بشير
بن نهيك عن
أبي هريرة عن
نبي الله صلى
الله عليه وسلم
قال من أعتق
شقيصا من
مملوك عتق من
ماله إن كان
له مال
[-: 4949 :-] Ebu
Hureyre, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem)'in: "Kişi ortağı olduğu bir
kölede kendi payını azat ettiği zaman yeterli malı varsa, bu maldan (paradan)
kölenin kalan kısmı da azat edilir" buyurduğunu bildirir.
Tuhfe: 12211.
Diğer tahric: Buhari
(2492, 2504, 2526, 2527), Müslim 1503 (4), 3/1288 (55), Ebu Davud (3934, 3935,
3936, 3937, 3938, 3939), İbn Mace (2527), Tirmizi (1348), Ahmed, Müsned (7468),
Tahavi, Şerh Müşkili'l-Asar (5385, 5386, 5387, 5388, 5389, 5390, 5391, 5392,
5393, 5394) ve İbn Hibban (4318)
أخبرنا أحمد
بن عبد الله
بن الحكم قال
ثنا محمد قال
ثنا شعبة عن
خالد عن أبي
بشر عن بن
التلب عن أبيه
أن رجلا أعتق
نصيبا له في
مملوك فلم
يضمنه النبي
صلى الله عليه
وسلم
[-: 4950 :-] İbnu't-Telib,
babasından bildiriyor: Adamın biri ortağı olduğu bir kölede kendi hissesini
azat etti. Ancak, Nebi (sallallahu aleyhi ve sellem) adamı, kölenin kalan
kısmının azat edilmesinden sorumlu tutmadı.
Tuhfe: 2050.
Diğer tahric: Ebu
Davud (4948) ve Ahmed, Müsned (1/648)